Trong các yếu tố của tác động ngoại cảnh thì thời tiết luôn có những ảnh hưởng rất lớn đến sức khoẻ vật nuôi. Đặc biệt là vào mùa hè, khi thời tiết nắng nóng kéo dài, lại có những ngày nhiệt độ cao đến trên 35oC. Đây là nhiệt độ ảnh hưởng rất xấu tới sức khoẻ của gia súc, gia cầm, vật nuôi. Bài viết này chúng tôi sẽ mách nhỏ bà con những biện pháp cơ bản để chống nóng cho vật nuôi, hạn chế những bất lợi của thời tiết và tạo điều kiện tốt nhất cho đàn vật nuôi phát triển.
Tại sao phải chống nóng cho vật nuôi?
Ở nước ta vào mùa hè thời tiết oi bức, nóng nắng nhiệt độ thường lên cao 36-38 độ C gây bất lợi trong chăn nuôi, nhất là chăn nuôi tập trung, mật độ cao. Gia súc, gia cầm thường ăn kém, ốm yếu, sức đề kháng bị suy giảm mạnh, năng suất thịt, trứng giảm.
Các loại dịch bệnh như: tiêu chảy, cảm nóng, cảm nắng, Ecoli, phó thương hàn, viêm phổi, dịch tả, tụ huyết trùng, cầu trùng… dễ phát sinh, lây lan gây thiệt hại lớn về kinh tế cho người chăn nuôi. Để hạn chế những ảnh hưởng xấu của nhiệt độ cao, thời tiết nắng nóng, người chăn nuôi cần thực hiện một số biện pháp sau:
Các biện pháp chống nóng đối với lợn (heo)
– Chuồng trại: Nên làm chuồng hướng đông nam, nên lợp mái ngói hoặc mái lá cọ. Trong chuồng lắp đặt quạt điện, hệ thống thông gió. Xung quanh chuồng trồng cây xanh tạo bóng mát. Chuồng nuôi nên có phên che chống nắng xung quanh, hàng ngày phun nước lên mái chuồng để hạ bớt nhiệt.
– Giảm nhiệt độ chuồng nuôi bằng cách vệ sinh chuồng nuôi, thu gom phân vào hố chứa phân (để giảm sức nóng do phân bốc lên).
– Giảm mật độ nuôi nhốt: Đối với lợn nái 3 – 6 m2/con, lợn thịt là 2 m2/con. – Cần tắm cho lợn 1 – 2 lần/ngày.
– Cho lợn uống đủ nước sạch, mát, bổ sung Bcomplex, Vitamin C, chất điện giải, men tiêu hóa… để giải nhiệt và tăng cường sức đề kháng.
![Các biện pháp chống nóng đối với lợn (heo)](https://tohlim.com/wp-content/uploads/2021/10/nuoi-lon-an-toan-sinh-hoc-720x340-1.jpg)
– Tiêm phòng đầy đủ các loại vắcxin: Phó thương hàn, dịch tả, tụ huyết trùng… để lợn có miễn dịch phòng bệnh. Phòng chống bệnh viêm phổi lợn trong mùa hè.
– Cách ly lợn ốm để theo dõi chăm sóc.
– Tăng cường chăm sóc lợn nái, lợn con theo mẹ.
– Thực hiện các biện pháp về chăn nuôi an toàn sinh học, tiêu độc khử trùng định kỳ chuồng trại và khu vực chăn nuôi.
Các biện pháp chống nóng đối với trâu, bò, dê
– Xung quanh chuồng trại nên trồng cây xanh tạo bóng mát. Chuồng nuôi nên có phên che chống nắng.
– Chuồng trại: Giữ chuồng trại sạch sẽ và thông thoáng. Giảm nhiệt độ chuồng nuôi bằng cách vệ sinh chuồng trại sạch sẽ, thu gom phân, thực hiện ủ phân sinh học.
– Chăn thả sáng sớm hoặc chiều muộn: Buổi sáng cho trâu bò đi chăn thả sớm (6 giờ thả, 8 giờ về); buổi chiều chăn thả muộn (4 giờ thả, 6 giờ về). Nên buộc trâu bò ở những nơi có cây xanh bóng mát cho trâu bò nghỉ ngơi. – Mật độ nuôi nhốt đối với trâu bò thịt: 5 – 6 m2/con, dê 1,8 – 2 m2/con.
– Cho uống đủ nước sạch, mát, bổ sung Vitamin C để giải nhiệt, cho ăn đủ no từ 30 – 35 kg thức ăn thô xanh, 0,5 – 1 kg thức ăn tinh, 20 – 30 gam muối ăn để đảm bảo sức khoẻ, tăng khả năng chống nóng, chống bệnh tật.
– Nên tắm trải cho trâu bò 1 – 2 lần/ngày để giảm nhiệt cho cơ thể.
– Cách ly gia súc ốm để theo dõi chăm sóc. Tăng cường chăm sóc gia súc có chửa và gia súc non.
– Tăng cường diệt ve, mòng trên thân gia súc, nền chuồng và bãi chăn.
– Định kỳ tiêu độc khử trùng chuồng trại và khu vực chăn nuôi.
Các biện pháp chống nóng đối với gia cầm
Với chuồng trại kín
Do có hệ thống làm mát, khi chạy tối đa công suất theo thiết kế, nhiệt độ chuồng nuôi có thể giảm được 5 – 70C so với nhiệt độ bên ngoài, nên gia cầm ít bị ảnh hưởng bởi nhiệt độ môi trường. Chú ý hệ thống cấp phát điện dự phòng
Với chuồng thông thoáng tự nhiên
Giữ chuồng trại thoáng mát, sạch sẽ. Nên làm chuồng hướng đông nam, lợp mái ngói hoặc mái lá cọ. Nên có phên che chống nắng xung quanh, những ngày nhiệt độ cao có thể phun nước lên mái chuồng để hạ bớt nhiệt.
– Hạn chế nắng chiếu xiên vào chuồng bằng cách che chắn.
– Dùng lưới đen hoặc trồng cây xanh, giàn cây leo che mái và hướng nắng.
– Cho gà ăn sớm, ăn xong treo máng ăn lên cho thoáng chuồng nuôi nhằm giảm nhiệt độ chuồng nuôi.
– Giảm độ dày đệm lót (nếu quá dầy vì đệm lót sinh nhiệt nhiều).
![Các biện pháp chống nóng đối với gia cầm](https://tohlim.com/wp-content/uploads/2021/10/chong-nong-cho-vat-nuoi-tang-nang-suat.jpg)
– Giảm mật độ nuôi cũng có tác dụng giảm nhiệt độ chuồng nuôi:
+ Đối với gà con: úm 50 – 60 con/m2,
+ Đối với gà 0,5 – 1 kg: nhốt 8 – 12 con/m2,
+ Đối với gà 2 – 3 kg: nhốt 3 – 5 con/m2.
– Nếu thời tiết quá nóng có thể thả gà ra vườn, gốc cây quanh chuồng.
– Cung cấp nước sạch, mát; cho uống tự do.
Chế độ dinh dưỡng
– Đối với gà đẻ rất dễ chết vào những ngày nhiệt độ quá cao nên tránh nuôi quá béo bằng cách giảm bớt năng lượng trong khẩu phần, cho ăn thêm rau xanh.
– Tăng sức đề kháng cho gia cầm bằng cách cho uống Bcomplex, Vitamin C, chất điện giải, men tiêu hóa… cho ăn các loại cám chất lượng tốt, phòng bệnh cho gia cầm bằng các loại vắcxin: Newcastle, cúm, dịch tả vịt, tụ huyết trùng… để tăng khả năng miễn dịch chống lại các loại bệnh nguy hiểm xâm nhập.
– Cách ly gia cầm ốm, những cá thể yếu vào ô riêng để theo dõi chăm sóc.
– Thực hiện các biện pháp về chăn nuôi an toàn sinh học, tiêu độc khử trùng định kỳ chuồng trại và khu vực chăn nuôi.
Tăng cường các kế hoạch vệ sinh thú y
Vệ sinh thú y cũng là một trong những cách chống nóng cho vật nuôi. Hạn chế được mầm bệnh nảy sinh và giảm thiệt hại chết chóc do nắng nóng. Cần tăng số lần thu dọn, vệ sinh chất thải trong chuồng. Đó là cách để giảm bớt sức nóng, khí độc sinh ra từ quá trình phân giải chất thải của vật nuôi. Đảm bảo cho chuồng trại luôn khô ráo và sạch sẽ. Phun thuốc sát trùng định kỳ hoặc khi có dịch bệnh xảy ra nhằm hạn chế được tối đa sự lây lan của bệnh dịch. Hơn nữa cần tiêm phòng đầy đủ các loại vac-xin theo hướng dẫn của thú y.
Mặt khác, thường xuyên theo dõi sức khỏe của đàn vật nuôi. Phát hiện sớm những vật nuôi có dấu hiệu bất thường. Cách ly và theo dõi kịp thời khi vật nuôi bị ốm. Hạn chế tối đa những vật nuôi chết hàng loạt, khó kiểm soát. Tốt nhất, cần báo ngay cho cơ quan thú y địa phương để có biện pháp xử lý kịp thời. Đặc biệt, tuyệt đối không nên thả rông vật nuôi giữa thời tiết nắng nóng, dễ gây cảm cho vật nuôi.