Với những trang trại chăn nuôi gà thì kiến thức về bệnh đậu gà là kiến thức cơ bản cần biết. Cần có biện pháp phòng bệnh ngay từ giai đoạn gà con bằng cách chủng đậu cho gà. Đồng thời đảm bảo vệ sinh chuồng trại, diệt muỗi và các loại ký sinh trùng xung quanh khu vực chăn nuôi. Bệnh có thể lây lan nên sẽ rất nguy hiểm nếu phát sinh thành ổ dịch. Nếu trường hợp bệnh nặng có thể gây thiệt hại kinh tế cho cơ sở chăn nuôi. Do đó các biện pháp phòng và trị bệnh rất cần thực hiện một cách nghiêm túc.
Bệnh đậu gà là gì?
Bệnh đậu gà do virus Viruela Aviar gây ra chủ yếu trên gà con 2- 5 tuần tuổi nuôi nhốt tập trung. Bệnh lây lan chủ yếu do côn trùng như ruồi, muỗi và các côn trùng khác. Đặc biệt virus đậu gà sống lâu trong cơ thể muỗi và xâm nhập cơ thể gà qua vết muỗi đốt.
Gà bị bệnh đậu thường thể hiện dưới hai dạng:
Dạng ngoài da (dạng khô), mụn đậu mọc nhiều ở phần da không có lông. Như mào, mép, quanh mắt, chân… đôi khi cả ở hậu môn và phần da bên trong cánh. Các mụn này lúc đầu sưng tấy, màu hồng nhạt hoặc trắng trong. Sau đó khô dần đóng thành vẩy và bong ra. Ở dạng này gà vẫn ăn uống bình thường, nếu chữa khỏi gà lại tiếp tục phát triển.
Dạng niêm mạc (dạng ướt) bắt đầu là miệng, họng, thanh quản viêm. Các vết viêm loang dần phồng lên thành các nốt màu hồng; chuyển dần sang tím sẫm dày lên thành các màng giả trong khoang miệng và họng. Gà thở và ăn uống khó, bỏ ăn, gầy yếu dần và chết. Cũng có khi gà chết đột ngột do mụn đậu che lấp cuống thở.
Nhiều khi gà bị cả hai thể kết hợp, bệnh tiến triển nhanh hơn và chết dễ hơn.
![Gà bị bệnh đậu gà dạng khô](https://tohlim.com/wp-content/uploads/2021/10/Ga-bi-benh-dau-ga-dang-kho.jpg)
Phòng bệnh đậu gà bằng cách nào?
Vắc xin phòng bệnh
Bệnh đậu gà được phòng bằng chủng vắc xin. Vắc xin phòng bệnh đậu gà được đóng trong lọ kín và luôn luôn được bảo quản ở nhiệt độ thấp.
Kinh nghiệm chọn vắc xin và chủng đậu cho gà: Chọn mua vắc xin đậu gà của những hãng sản xuất thuốc thú y lớn có uy tín, đảm bảo chất lượng. Mua ở những cửa hàng thuốc thú y có đủ điều kiện bảo quản vắc xin đúng tiêu chuẩn kỹ thuật ngành. Lọ vắc xin phải còn nguyên nhãn mác, thời hạn sử dụng, cơ sở sản xuất rõ ràng.
Dùng vắc xin nội với liều gấp 1,5 lần so với hướng dẫn cho hiệu quả phòng bệnh cao. Pha lọ vắc xin liều 200 con với 1ml nước cất hoặc nước đun sôi để nguội chủng cho 150 con là vừa. Dùng kim chủng đậu (loại chuyên dùng) hoặc kim máy khâu, ngòi bút học sinh để chủng.
Cách chủng đậu
Chấm kim vào lọ vắc xin (đã pha) xong đâm xuyên qua màng cánh (nơi không có lông). Tốt nhất là dùng đoạn chỉ khâu dài 2cm luồn qua lỗ kim khâu vá thủ công. Nhúng đít kim và đoạn chỉ vào lọ vắc xin. Xuyên kim qua màng cánh theo chiều từ trên xuống dưới; sao cho vắc xin ngấm vào da qua vết thương không rơi xuống đất là được.
Sau khi chủng đậu 7 ngày phải kiểm tra. Nếu có vết đậu mọc là tốt, nếu không thấy phải chủng lại.
![Chủng đậu gà ngay từ giai đoạn gà con](https://tohlim.com/wp-content/uploads/2021/10/Chung-dau-ga-ngay-tu-giai-doan-ga-con.jpg)
Các phương pháp phòng và trị bệnh đậu gà ngoài vắc xin
Cung cấp đầy đủ thức ăn, nước uống cho gà, bảo đảm đủ dinh dưỡng, hợp vệ sinh. Bổ sung thường xuyên các loại vitamin, chất khoáng, điện giải… Để tăng cường sức đề kháng cho gà.
Hằng ngày vệ sinh sạch sẽ chuồng trại, máng ăn, máng uống… tránh gió lùa. Thoáng mát về mùa hè, ấm áp về mùa đông. Định kỳ phun thuốc sát trùng chuồng trại, khu chăn nuôi (ít nhất 1 tuần/lần) để tiêu diệt mầm bệnh.
Bệnh do virus gây ra nên không có thuốc điều trị đặc hiệu. Do vậy chỉ điều trị triệu chứng, dùng thuốc kháng sinh để chống bội nhiễm.
Các mụn đậu ngoài da thì dùng bông thấm nước muối pha loãng rửa sạch. Rồi bôi các thuốc sát trùng nhẹ như Xanhmethylen 2% hoặc cồn Iod 1-2%. Ngày 1-2 lần, bôi liên tục 3-4 ngày. Nếu mụn quá to thì dùng dao sắc gọt cắt, sau đó bôi thuốc. Nếu gà bị đau mắt thì dùng thuốc nhỏ mắt (sử dụng thuốc nhỏ mắt của người). Dùng các thuốc kháng sinh chống bội nhiễm như Amoxycol, Genta- costrim, Ampicol… pha vào nước uống hoặc trộn vào thức ăn cho gà. Ngày 2 lần, dùng liên tục từ 3-5 ngày.
Ngoài ra, dùng thuốc trợ sức, trợ lực để tăng sức đề kháng cho gà. Như B Complex, vitamin C, đặc biệt là vitamin A… pha thuốc vào nước cho gà uống trong quá trình điều trị.