Bệnh cầu trùng là bệnh truyền nhiễm do ký sinh trùng gây ra trong cơ thể gà. Bệnh làm cho gà còi cọc, chậm lớn, giảm sức đề kháng; là nguyên nhân gián tiếp làm cho gà nhiễm các loại bệnh khác. Cũng giống như các loại bệnh truyền nhiễm khác phương pháp phòng bệnh phổ biến nhất là vệ sinh sát trùng chuồng trại. Bệnh cũng có các loại thuốc điều trị đặc hiệu dễ sử dụng. Đồng thời người chăn nuôi nên sử dụng các biện pháp tăng sức đề kháng đề đàn gà có thể chống chọi bệnh tật. Bổ sung bằng đường ăn uống các loại thuốc bổ, vitamin và khoáng chất.
Bệnh cầu trùng ở gà
Bệnh cầu trùng gà (Emiriois) là bệnh ký sinh trùng truyền nhiễm gây ra trên gà bởi nhóm nguyên sinh động vật Protoza, lớp Sporozoa, bộ Coccidia, họ Eimeria. Cầu trùng ký sinh ở manh tràng và ruột non, làm rối loạn tiêu hóa, gây tổn thương các tế bào thượng bì, không hấp thu được dinh dưỡng, ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất, giảm hiệu quả chuyển hóa thức ăn, giảm tăng trọng, gà còi cọc, chậm lớn, suy yếu có thể chết. Gà mắc bệnh sức đề kháng giảm là yếu tố mở đường cho các bệnh khác bùng phát. Bệnh rất phổ biến trên đàn gà nuôi công nghiệp, bán công nghiệp và kể cả gà chăn thả.
Mặc dù do ký sinh trùng nhưng bệnh lại lây lan rất nhanh và chủ yếu qua đường miệng. Có ra 9 chủng cầu trùng, mỗi chủng ký sinh, và gây bệnh ở một đoạn ruột trong đó có 05 loại gây bệnh phổ biến, đó là: Eimeria tenella (ký sinh ở manh tràng), Eimeria necatrix (ký sinh ở ruột non), Eimeria acervulina (ký sinh ở ruột non), Eimeria maxima (ký sinh ở ruột non), Eimeria bruneti (ký sinh ở ruột); số còn lại gồm Eimeria mitis, Eimeria mivati, Eimeria hagani, Eimeria praecox ít gây bệnh.
![Bệnh cầu trùng ở gà](https://tohlim.com/wp-content/uploads/2021/10/Benh-cau-trung-o-ga.png)
Nguyên nhân của bệnh cầu trùng
Bệnh chủ yếu do các loại cầu trùng như: Eimeria tenella (ký sinh ở manh tràng), Eimeria necatnix (ký sinh trùng ở ruột non), E.acervulina, E.maxima, E.brunetti.
Phương thức lây lan: Bệnh lây lan chủ yếu qua đường tiêu hóa do gà ăn phải nang của cầu trùng có trong thức ăn, nước uống bị nhiễm mầm bệnh.
Triệu chứng của bệnh cầu trùng
Eimeria tenella (cầu trùng ký sinh ở manh tràng)
Chủ yếu xảy ra ở gà từ 2-8 tuần tuổi. Có 2 thể bệnh
Ở thể cấp tính: Gà ủ rũ, ăn ít, uống nước nhiều, lúc đầu đi phân có bọt màu vàng hoặc hơi trắng, sau phân có màu đỏ nâu do lẫn máu ( phân gà sáp), gà đi lại khó khăn, xã cánh, xù lông, mắt trũng sâu, niêm mạc nhợt nhạt, chân gập lại, quỵ xuống và chết sau khi có biểu hiện co giật từng cơn.
Ở thể mãn tính: Bệnh tiến triển chậm hơn như gầy ốm, xù lông, kém ăn, chân đi như bị liệt, tiêu chảy thất thường…Do tính chất bệnh không điển hình khó chẩn đoán. Ở thể này gà là vật mang mầm bệnh.
Eimeria necatrix (cầu trùng ký sinh ở ruột non)
Ký sinh chủ yếu ở tá tràng gà giò, gà lớn (lớn hơn 4 tháng tuổi). Triệu chứng của bệnh biểu hiện không rõ dễ nhằm lẫn với các bệnh khác. Gà cũng gầy yếu, xù lông, kém ăn, chậm lớn, tiêu chảy, phân sáp, có khi phân lẫn máu tươi, gà mái mắc bệnh thường giảm đẻ…
![Bệnh tích của bệnh cầu trùng](https://tohlim.com/wp-content/uploads/2021/10/Benh-tich-cua-benh-cau-trung.jpg)
Bệnh tích bên trong
Eimeria tenella:
Xuất huyết niêm mạc manh tràng và trương to ở 2 manh tràng. Manh tràng có tính đàn hồi màu xanh thẩm. Mổ ra manh trong có xuất huyết tấm tấm và đầy máu. Nặng thì 2 manh tràng xuất huyết, hoại tử từng mảng đen.
Eimeria necatrix:
Tá tràng sưng to, ruột phình to từng đoạn khác thường, chỗ vách ruột trương to thường dễ vỡ, trong ruột chứa chất lỏng bẩn thối có lợn cợn bã đậu. Bề mặt niêm mạc ruột dày lên có nhiều điểm trắng đỏ. Bệnh nặng thường thấy máu tươi lẫn lộn với các chất chứa trong ruột (tiêu phân sống).
Biện pháp phòng và trị bệnh cầu trùng
Biện pháp phòng bệnh
Vệ sinh chuồng trại sạch sẽ, vệ sinh thức ăn, nước uống sạch sẽ tránh nhiễm mầm bệnh từ nền chuồng, ủ phân gà bằng phương pháp vi sinh vật tạo nhiệt để diệt cầu trùng. Sát trùng chuồng trại định kỳ bằng một trong các sản phẩm sau: NOVACIDE, NOVADINE, NOVASEPT.
Quy trình phòng bệnh cầu trùng áp dụng trên gà
Dùng mỗi đợt thuốc 3 ngày theo lịch dưới đây:
Loại gia cầm | Thời gian dùng thuốc | Đường dùng thuốc |
Gà thịt công nghiệp Gà thịt nuôi thả Gà giống |
Từ 10-12 ngày tuổi và 20-22 ngày tuổi Từ 12-14 ngày tuổi, 28-30 và 48-50 ngày tuổi Mỗi 2-3 tháng dùng 1 đợt thuốc 3 ngày |
Pha nước cho uống hoặc trộn thức ăn cho ăn |
Dùng một trong các sản phẩm sau của Công ty ANOVA để phòng bệnh cầu trùng như:
- NOVAZURIL: Hòa 1ml/ lít nước, cho uống liên tục 2 ngày
- NOVA-COC hoặc NOVA COCI STOP hoặc NOVA CLOZIN: Liều 1g/ lít nước hoặc 2g/kg thức ăn, theo quy trình phòng bệnh cầu trùng như trên
Kết hợp thường xuyên bổ sung vào thức ăn, nước uống gia cầm các sản phẩm cung cấp dinh dưỡng, vitamin để tăng sức đề kháng bệnh. Dùng 1 trong các sản phẩm sau:
- NOVA VITA PLUS: 1g/2 lít nước hoặc 1g/kg thức ăn, dùng liên tục
- NOVA- C PLUS: 1g/ lít nước, trong 2-3 ngày
- NOVA-VITONIC: 1g/ 3lít nước uống, trong 3 ngày
* Chú ý: Nên luân chuyển thuốc phòng trị cầu trùng sau mỗi 2 tháng.
![Phun thuốc phòng bệnh](https://tohlim.com/wp-content/uploads/2021/10/Phun-thuoc-phong-benh.jpg)
Biện pháp trị bệnh
Dùng một trong các sản phẩm sau:
- NOVAZURIL: Hòa 1,5 ml/ lít nước, uống liên tục trong 2 ngày. Trường hợp bênh chưa dứt hẳn thì 5 ngày sau cho uống thêm một đợt thuốc 2 ngày
- NOVA-COC: 2g/lít nước, trong 3 ngày liên tục, sau đó nghỉ 2 ngày rồi tiếp tục dùng thuốc trong 2 ngày
- NOVA COCI STOP: 2g/lít nước, trong 3 ngày liên tục, sau đó nghỉ 2 ngày rồi tiếp tục dùng thuốc trong 2 ngày
- NOVA CLOZIN: 2g/ lít nước, trong 3 ngày liên tục, sau đó nghỉ 2 ngày rồi tiếp tục dùng thuốc trong 2 ngày
Kết hợp dùng các sản phẩm bổ sung chất điện giải, vitamin để tăng cường đề kháng, mau phục hồi bệnh. Dùng một trong các sản phẩm sau của Anova:
- NOVA-AMINOLYTES: 1,5g/ lít nước, dùng liên tục cho đến khi hồi phục bệnh
- NOVA VITONIC: 1.5g/ lít nước , dùng trong 4-5 ngày
- NOVA- C PLUS: 2 g/lít nước, dùng liên tục cho đến khi hồi phục bệnh
- NOVA-ELECTROVIT: 2g/lít nước, dùng trong 3-5 ngày
Tách riêng con bệnh, chăm sóc tốt và tiến hành sát trùng chuồng trại kỹ 2-3 ngày 1 lần trong suốt thời gian bệnh bằng một trong các sản phẩm của Anova như: NOVACIDE, NOVADINE, NOVASEPT.