Bệnh phấn trắng là một loại bệnh hại nhiều loại cây trồng, trong đó có họ bầu bí (dưa chuột, dưa gang, bí xanh, dưa hấu …). Trong vụ xuân hè ẩm ướt, bệnh lây lan nhanh hơn và làm giản năng suất của vụ thu hoạch. Khi phát hiện cây bị bệnh phấn trắng, bà con cần thu gom ngay những lá bị nhiễm bệnh và tiêu hủy. Sau đó, thông thoáng vườn, nhất là khi trời mưa, thoát nước nhanh không để đọng nước trên ruộng.
Bà con cũng cần phân biệt giữa bệnh phấn trắng và bệnh sương mai. Cả hai bệnh này đều có biểu hiện là bệnh phấn trắng trên lá, nhưng bệnh phấn trắng sẽ xuất hiện ở mặt trên của lá, nếu xuất hiện nấm trắng ở mặt dưới lá là bệnh.
Nhận biết bệnh phấn trắng
![Nhận biết bệnh phấn trắng](https://tohlim.com/wp-content/uploads/2021/10/2-2.jpg)
Bệnh xuất hiện phá hại ngay từ thời kỳ cây con. Ban đầu trên lá xuất hiện những chòm nhỏ mất màu xanh hóa vàng, dần dần được bao phủ bởi một lớp nấm trắng dày đặc như bột phấn, bao trùm cả phiến lá (không bị giới hạn bởi gân lá). Lá bệnh chuyển dần từ màu xanh sang vàng lá khô cháy và dễ rụng. Bệnh nặng lớp phấn trắng xuất hiện trên cả thân, cành, hoa làm hoa khô và chết. Cây bị bệnh sinh trưởng yếu, phẩm chất kém, năng suất thấp.
Bệnh phát triển gây hại mạnh trong điều kiện ẩm độ cao, tuy nhiên điều kiện khô hanh lại thuận lợi cho sự phát tán của bào tử nấm bệnh trên đồng ruộng. Đặc biệt, bệnh phấn trắng gây hại cả 2 mặt lá, nhưng thường phát sinh gây hại mạnh ở mặt trên. Nấm bệnh tồn tại trong hạt giống tàn dư cây bệnh và lan truyền theo gió.
Triệu chứng của bệnh phấn trắng bầu bí
+ Bệnh xuất hiện phá hại ngay từ thời kỳ cây con hại lá, thân, cành.
+ Ban đầu trên lá xuất hiện những chòm nhỏ mất màu xanh hoá vàng dần, bao phủ một lớp nấm trắng xám dầy đặc như bột phấn, bao trùm tất cả phiến lá.
+ Lá bệnh chuyển dần từ màu xanh sang vàng, là khô cháy và rất dễ rụng. Bệnh nặng lớp phấn trắng xuất hiện trên cả thân , cành, hoa làm hoa khô và chết. Cây bị bệnh sinh trưởng yếu, phẩm chất kém (giảm lượng đường và axit amin) và phải thu hoạch quả trước thời hạn, năng suất kém.
Nguyên nhân gây bệnh
Tên khoa học: Erysiphe cichoracearum De Candolle.
Bệnh phấn trắng phá hại phổ biến trên hầu hết các cây trồng họ bầu bí (bầu, bí xanh, dưa hấu, dưa bở, dưa chuột,…) và họ đậu đỗ. Bệnh ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình quang hợp; làm rụng lá, cây sinh trưởng kém, giảm năng suất.
![Phấn trắng xuất hiện ở cây bầu](https://tohlim.com/wp-content/uploads/2021/10/4-4.jpg)
+ Nấm gây bệnh Erysiphe cichoracearum De Cadolle thuộc bộ Erysiphales, lớp Nấm Túi; là loại ký sinh chuyên tính, ngoại ký sinh. Sợi nấm bám dầy đặc trên bề mặt lá; tạo các vòi hút chọc sâu vào trong tế bào để hút các chất dinh dưỡng. Giai đoạn sinh sản vô tính (Oidium ambrosiae Thiimen).
+ Cành bào tử phân sinh thẳng góc với sợi nấm, không phân nhánh, không màu. Bào tử phân sinh hình trứng hoặc hình bầu dục, đơn bào, không màu, kích thước 4 – 5 x 5 – 7 micromet.
+ Về cuối thời kỳ sinh trưởng của cây, trên lá bệnh nấm hình thành các quả thể kín hình cầu; có lông bám đơn giản, nhỏ, màu đen, đường kính 80 – 140Mm. Bên trong quả thể chứa các túi (10 – 15 túi) hình trứng. Trong mỗi túi thường có hai bào tử túi hình bầu dục, đơn bào; không màu, kích thước 12 – 20 x 20 – 28mm.
Phát sinh phát triển bệnh
+ Trong thời kỳ cây sinh trưởng, bệnh lây lan nhanh bằng bào tử nhờ không khí và gió.
+ Bào tử phân sinh nảy mầm thuận lợi ở nhiệt độ 20-240C và ẩm độ không khí cao. Tuy vậy bệnh vẫn có thể phát triển được trong điều kiện khô hạn. Sợi nấm và quả thể bảo tồn trên tàn dư cây bệnh.
Biện pháp phòng trừ bệnh phấn trắng bầu bí
- Dọn sạch cỏ trong vườn để hạn chế nguồn bệnh và vừa bệnh thông thoáng ít nguồn bệnh.
- Cần thu dọn tàn dư bị nhiễm bệnh đem tiêu hủy cách xa nơi trồng hoặc vùi sâu ủ phân.
- Dùng màng phủ nông nghiệp, vun luống cao, thoát nước tốt để giảm độ ẩm trong vườn.
- Trồng cây với mật độ thích hợp để tránh lây lan nhanh.
- Lựa chọn giống tốt, khỏe có khả năng kháng bệnh
+ Để phòng trừ bệnh này cần áp dụng các biện pháp kỹ thuật canh tác; đặc biệt chú ý thu dọn sạch tàn dư thân, lá bệnh, tiêu diệt cỏ dại và sử dụng các giống chống bệnh.
+ Phun thuốc phòng trừ kịp thời ngay sau khi phát hiện bệnh. Dùng: Score 250ND (0,3-0,5l/ha); Benlate (Benomyl, Fundazol) 50WP (0,06%); Bayleton 25WP (0,3-0,4kg/ha) hay Anvil và các loại thuốc chứa lưu huỳnh.