Cà phê có lẽ là một thức uống quá quen thuộc với người dân Việt Nam ta. Ngày nay, các mô hình mở rộng trồng cây cà phê càng nhiều cho thấy nguồn cung ứng cây cà phê là luôn luôn lớn. Tuy nhiên, để có thể đạt năng suất cao khi trồng cà phê thì đòi người người trồng cần phải biết sử dụng đúng kỹ thuật trồng cũng như chăm sóc. Nếu bạn đang tìm kiếm cho mình quy trình kỹ thuật canh tác cây cà phê thì đừng bỏ qua bài viết dưới đây của tohlim nhé.
Nguồn gốc cây cà phê
Cà phê được người Pháp đưa vào trồng ở Việt Nam chính thức từ năm 1857, từ đảo Martinique và vùng Guyane thuộc Pháp ở châu Mỹ Latin vì có khí hậu và thổ nhưỡng nhiệt đới tương tự Việt Nam. Đầu tiên, loại Arabica được thử ở phía Bắc rồi ở miền Trung (Quảng Trị, Bố Trạch,…), sau khi thu hoạch được chế biến dưới thương hiệu cà phê Arabica du Tonkin (cà phê Arabica Bắc Kỳ) và nhập khẩu về Pháp. Sở dĩ loại Arabica được thử nghiệm trước vì có giá trị hơn, nguyên gốc ở Ethiopia, thích hợp với vùng cao nguyên và vùng núi cao từ 800 – 2.000 m, và có nhiệt độ từ 15 – 30 độ C.
Sơ lược về các loại cà phê trồng ở Việt Nam
Cây cà phê là cây công nghiệp lâu năm mang lại hiệu quả kinh tế cao cho nông dân các tỉnh thành Tây nguyên. Cây cà phê có 3 loại chính là cà phê chè, cà phê vối và cà phê mít. Mỗi loại đều cần có điều kiện sinh thái khác nhau để có thể sinh trưởng và phát triển tốt nhất.
Cà phê chè là loài có giá trị kinh tế nhất trong số các loài cây cà phê. Cà phê chè chiếm 61% các sản phẩm cà phê toàn thế giới. Cà phê arabica còn được gọi là Brazilian Milds nếu nó đến từ Brasil, gọi là Colombian Milds nếu đến từ Colombia, và gọi là Other Mildsnếu đến từ các nước khác.
Chuẩn bị đất trồng cây cà phê và giống cà phê
a. Chuẩn bị đất trồng: Cà phê chè thích hợp trên đất đỏ Bazan có độ dốc 6-80.
b. Chuẩn bị cây giống
+ Bầu dùng để ươm cây: Dùng túi ni lông có kích thước 15x23cm hoặc 17x25cm và đục 8 lỗ cách đáy bầu từ 2-4cm nhằm để thoát nước.
+ Tiêu chuẩn cây giống
– Cây 7 tháng, có 6-7 cặp lá, chiều cao: 28-30cm, thân thẳng, lá xanh đậm.
– Đường kính gốc cây giống: 3-5mm.
– Kích thước bầu: 18x23cm
Kỹ thuật trồng cây cà phê
Trồng mới
+ Chuẩn bị hố: Kích thước hố 50x50x50cm, khoảng cách: 2mx1m, mật độ 5000 cây/ha.
+ Đảo phân lấp hố: Trộn đều lớp đất mặt với 5-10kg phân chuồng hoai mục +0,3 phân lân nung chảy, lấp đất kín cao (cao hơn so với mặt đất 5-10cm). Lấp xong dùng chân dẫm nhẹ. Công việc này làm trước khi trồng 1 tháng.
+ Kỹ thuật trồng:
– Đào 1 hố nhỏ sâu 30 cm, rộng 20cm ở chính giữa hố.
– Dùng dao xé túi bầu, trồng thẳng cây, thẳng hàng. Mặt bầu đặt thấp dưới mặt đất 5 cm. Lấp đất từ từ, vừa lấp vừa dùng tay nén chặt không được làm vỡ bầu.
– Làm bồn quanh gốc, nén chặt thành để tránh lấp đất cây cà phê.
Thời vụ trồng cây cà phê
+ Thời vụ trồng:
– Vụ Xuân: Chủ yếu trồng dặm tháng 2-3 dl.
– Vụ thu: Trồng từ tháng 89 dl. + Cây che bóng (cây xi na)
– Thời kỳ kiến thiết cơ bản: Khoảng cách 5x5m.
– Thời kỳ kinh doanh: Khoảng cách 10x10m hoặc 10x12m.
– Vị trí trồng: Trồng ở giữa hàng cây cà phê và được trồng cùng lúc với cây cà phê.
– Rong tỉa bớt cành ngang, để tán có chiều cao cách tán cà phê 3m ở thời kỳ Kiến thiết cơ bản và cách 4m ở thời kỳ kinh doanh.
+ Cây trồng xen (cây họ đậu):
– Thời kỳ kiến thiết cơ bản: trồng cây đậu giữa 2 hàng cà phê cách tán cà phê 50cm.
– Thời gian gieo: vụ xuân tháng 2-3 dl sau khi có mưa, vụ Thu gieo tháng 7-8 dl.
Làm cỏ – tạo bồn – bón phân cho cây cà phê
Làm cỏ:
– Giai đoạn kiến thiết cơ bản: 5 lần/năm, làm cỏ sạch dọc cà phê.
– Giai đoạn cà phê kinh doanh: 4 lần/năm. Làm cỏ sạch toàn bộ diện tích.
Tạo bồn
– Đắp bờ ở phía ngoài mép tán, nén chặt thanh bờ.
– Tạo bồn vào đầu mùa mưa. Hàng năm bồn đều được mở rộng theo tán cây cho đến khi giao nhau giữa các bồn cây bên cạnh.
Phân bón
+ Phân hữu cơ: Phân chuồng đã hoai mục bón 2 năm/lần với lượng 5kg/gốc. Thời gian và phương pháp bón: Bón theo rãnh 15x20cm xung quanh tán cây.
+ Phân vô cơ:
– Liều lượng bón tính cho 1ha
– Cách bón: Bón vào vành mép tán như phân hữu cơ, bón vào tháng 1-2 dl kết hợp dùng vôi rải đều trên mặt bồn cây.
Bảng: Hướng dẫn sử dụng phân bón trên cà phê (ha)
Tuổi cà phê | N (kg) | P2O5 (kg) | K2O (kg) |
Trồng mới | 40 | 150 | 30 |
Chăm sóc năm 1 | 45 | 90 | 60 |
Chăm sóc năm 2 | 160 | 90 | 180 |
Kinh doanh chu kỳ 1 | 280 | 120 | 300 |
Cưa đốn phục hồi | 115 | 150 | 120 |
Cắt tỉa tạo hình cho cây cà phê
+ Thường xuyên vặt bỏ những chồi vượt mọc từ gốc, nách lá,…
+ Thu hoạch xong cắt bỏ cành tăm, những cành nhỏ ở phần giáp thân, cành bị sâu bệnh, canh khô, tỉa thưa bớt cành thứ cấp (dày quá).
+ Hãm ngọn ở độ cao 1,6-1,7m
+ Cưa đốn phục hồi:
– Thời vụ: Tháng 2 dl, để lại đoạn thân cách mặt đất 20-25 cm. Bề mặt cắt phẳng và vát 1 góc 450. Rong tỉa cây che mát để cho ánh sánh lọt vào 60-70%.
– Định chồi: Giữ 4 chồi to khỏe phân bố đều trên thân, khi chồi cao 20-25cm giữ lại 1 gốc 2 chồi để tạo thân.
Thu hoạch cà phê
Yêu cầu đầu tiên đối với việc thu hái cà phê là hái đúng độ chín. Để có cà phê chất lượng cao nhất thiết phải có quả chín đỏ hay vừa chín, không hái quả xanh. Không để quả chín nẫu hay khô trên cây. Nếu có lẫn những loại này thì cần bỏ ra phơi riêng.
Trong sản phẩm thu hoạch số quả chín hoặc vừa chín nhất là 95%, trừ đợt thu hoạch lần cuối tỷ lệ có thể thấp hơn.
Hái cà phê bằng cách dùng ngón tay bứt quả, không tuốt cành, không bứt cả chùm đối với cà phê chè. Phải bảo vệ cành, lá, nụ tránh ảnh hưởng tới vụ sau. Không để quả cà phê lẫn vào trong đất dễ bị nhiễm nấm bệnh.
Cà phê hái xong phải chế biến ngay. Nếu không kịp phải trải quả cà phê trên nền gạch cho thoáng mát, không quá dày 30-40 cm. Không ủ đống cà phê làm cho quả cà phê nóng và lên men. Không giữ cà phê hái về quá 24 giờ.
Bao bì đựng sản phẩm cà phê quả tươi và phương tiện vận chuyển phải sạch, không có mùi phân bón, mùi hoá chất…