Thán thư trên hành là một bệnh phổ biến ở Châu Âu, Mỹ, Trung Quốc, Ấn Độ và Nhật Bản, nhưng nhìn chung bệnh nhẹ hơn ở các vùng sản xuất hành trên thế giới. Ở Việt Nam, từ năm 1988, bệnh thán thư đã được nghiên cứu ở Bắc Ninh, Hải Dương, Hà Tây, Vĩnh Phước. Bệnh có thể làm giảm năng suất 10-15%. Bệnh có thể gây hại trong giai đoạn sinh trưởng của cây nhưng gây hại mạnh nhất trong thời kỳ từ khi phát triển củ đến khi thu hoạch và bảo quản, mầm bệnh thán thư có thể xâm nhập vào một số bộ phận của cây. Các triệu chứng của bệnh thay đổi tùy thuộc vào nhiệt độ và độ ẩm của môi trường.
Triệu chứng bệnh
![Triệu chứng bệnh thán thư hành tây](https://tohlim.com/wp-content/uploads/2021/10/benh-than-thu-tren-hanh-la-171629187881.jpg)
Trên lá, vết bệnh ban đầu có hình bầu dục, kích thước trung bình 4-5 x 3-3mm; có màu xám trắng, xung quanh có viền màu vàng nhạt. Vết bệnh đầu tiên thường xuất hiện ở phần giữa lá, rất (ít gặp ở ngọn lá. Sau đó vết bệnh loang rộng kéo dài dọc theo chiều dài của lá). Trên nền trắng xám xuất hiện nhiều chấm đen xếp thành những vòng đồng tâm. Vết bệnh thường xuất hiện nhiều trên lá và thân; thường dẫn đến lá bị khô xác, gục xuống, củ rễ bị thối, nhỏ hơn bình thường.
Bệnh thán thư hành tây do nấm Colletotrichum cirimans Vogt gây ra. Bệnh thường xuất hiện và gây hại ở vụ hành sớm hoặc chính vụ. Những năm có mùa đông ấm hơn, nhiệt độ 25-28 độ C; và trên những chân ruộng bón quá nhiều phân đạm urê không cân đối với phân lân và kali.
Khi nhiệt độ xuống thấp dưới 20 độ C và củ sắp thu hoạch thì hầu như bệnh không phát triển.
Nấm thán thư cũng tồn tại ở củ hành trên giàn bảo quản; nhưng do nhiệt độ cao trong mùa hè và củ đã bị khô nên bệnh không đủ điều kiện phát triển và lây lan.
Đặc điểm phát sinh phát triển bệnh thán thư trên hành tây
![Đặc điểm phát sinh phát triển bệnh thán thư trên hành tây](https://tohlim.com/wp-content/uploads/2021/10/Picture24.jpg)
– Bệnh thán thư hành tây thường gây hại mạnh trong điều kiện thời tiết nắng ẩm. Trong kho bảo quản khi nhiệt độ trêm 20oC, ẩm độ cao bệnh phát triển và lây lan nhanh.
– Trên đồng ruộng bệnh xuất hiện và gây hại ở vụ hành sớm hoăc chính vụ; đặc biệt những năm có mùa đông ấm hơn, nhiệt độ 25 – 28oC và trên những chân ruộng bón quá hiều đạm ure không cân đối với phân lân và kali.
– Ngoài ra bệnh thánh thư hành tây còn dễ xuất hiện ở những cây hành đã bị bệnh xoăn vàng (OYDV); nếu cả hai bệnh cùng xuất hiện trên một cây thì bệnh rất dễ lây lan và giảm năng suất nghiêm trọng.
– Khi nhiệt độ xuống thấp dướu 20oC bệnh không phát triển.
– Nấm thán thư tồn tại ở củ hành trên giàn giao bảo quản và trong tàn dư cây bệnh nằm trong đất. Giống hành Nhật nhiễm bệnh nặng.
Phòng trừ tổng hợp cho cây hành tây
Áp dụng quy trình sản xuất cây hành tây chú ý các khâu chọn các con giống khoẻ; trồng đúng mật độ 25-10cm cho vụ sớm.
Chọn giống chống bệnh để trồng trong vụ sớm.
Bón 20-25kg vôi bột/sào nếu độ pH<5,5. Bón phân cân đối, bón lót 1 tấn phân chuồng hoai mục, 8- 10kg urê, 20- 25 kg supe lân và 6-8kg kali cho một sào Bắc bộ. Phun thêm chế phẩm Penac P + K-H để tăng khả năng chống bệnh của cây.
Khi bệnh mới phát sinh trên đồng ruộng cần ngừng ngay việc bón thêm đạm urê; không tưới nước, không tưới nước phân. Nên dùng vỏ trấu xay, rắc trên mặt luống với lượng 5- 10kg/sào, tỉa bỏ đem tiêu huỷ những lá bị bệnh, lá gốc, lá già và phun thuốc Bavistin 50FL; Benlate 50WP; TopSin M 70 WP; Score 250ND… kịp thời khi bệnh mới xuất hiện.